Татарстан Республикасы Милли китапханәсе Национальная библиотека Республики Татарстан татарстан истәлекле һәм онытылмас
Скачать 1.42 Mb.
|
31 май Миркасыйм Госманов 31 мая Миркасым Усманов 1934–2010 Тууына 80 ел 80 лет со дня рождения Татар тарихы һәм мәдәнияте галиме, археограф, фольклорчы, язучы, публицист, Татарстан Фәннәр академиясе академигы Миркасыйм Габделәхәт улы Госманов 1934 елның 31 маенда Голҗа шәһәрендә (Көнбатыш Кытай, Синьцзян провинциясе) хезмәткәр гаиләсендә туа. Башлангыч белемне Голҗа татар мәктәбендә ала, аннары шул ук шәһәрнең рус гимназиясендә укый. 1955 елда Госмановлар гаиләсе СССРга, Казакъстандагы Талды Курган өлкәсенең бер төбәгенә кайтып урнаша. Миркасыйм монда өч елга якын төрле эшләрдә эшли, кичке мәктәптә укып, өлгергәнлек аттестаты ала. 1958 елда М.Госманов Казанга килә, Казан дәүләт университетының татар филологиясе бүлегенә укырга керә. Өченче курстан ул укуын тарих бүлегендә дәвам иттерә. Студент елларында ук гыйльми эзләнүләрен башлап җибәрә, архивларда казына, җәй айларында археологик һәм археографик экспедицияләргә чыга, көндәлек матбугатта проза әсәрләре, шигырьләр тәрҗемә итеп бастыра, яшь укучыларны күздә тотып, әдәбиятның маҗаралы, фәнни-популяр жанрларында да каләмен сынап карый. Университетны уңышлы тәмамлагач, М.Госманов 1964-1967 елларда аспирантурада укый, 1968 елда «XVII-XVIII гасыр татарча тасвири тарихи чыганаклар» дигән темага кандидатлык диссертациясе, ә 1981 елда төрки-татар тарихының Алтын Урда чоры рәсми документларын – хан ярлыкларын тикшерүгә багышланган докторлык диссертациясен яклый. 1967–1983 елларда М.Госманов Казан университетының СССР тарихы кафедрасында укытучы, доцент, профессор. 1983 елдан бу кафедраның мөдире һәм 1985–1990 елларда университетның проректоры булып эшли. 1989-2002 елларда ул университетның татар филологиясе, тарихы һәм шәрекъ телләре факультетының татар халкы тарихы кафедрасын җитәкли. 1992 елдан Татарстан Фәннәр академиясенең хакыйкый әгъзасы. М.Госмановның гыйльми һәм әдәби иҗат эшчәнлеге күп өлкәләрне үз эченә ала. Төрки-татар тарихының борынгы чорларына караган җитди гыйльми тикшеренүләре һәм хезмәтләре белән беррәттән, ул мәдәният, әдәбият белеме һәм тарихы, әдәби тәнкыйть, матур әдәбият, публицистика, фольклористика өлкәләрендә дә иҗади эшчәнлеген дәвам иттерә. Шулай да аның яратып-бирелеп эшләгән өлкәсе – борынгы язма мирас. 1997–1999 елларда М.Госманов Россия Фәннәр академиясенең (РФА) Көнчыгышны өйрәнүчеләр җәмгыяте президенты, РФнең Археография комиссиясе әгъзасы, 1970 елдан – Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы, татар фәненә һәм мәдәниятенә матди ярдәм итү максаты белән 1990 елда үзе нигезләгән «Җыен» фондының президенты. 1984 елда аңа Татарстанның атказанган фән эшлеклесе, 2003 елда РФнең атказанган югары мәктәп хезмәткәре дигән мактаулы исемнәр бирелә. Миркасыйм Госманов 2010 елның 11 октябрендә вафат була. Ученый, историк, археограф, фольклорист, писатель, публицист, академик Академии наук Татарстана Миркасым Абдулахатович Усманов родился 31 мая 1934 г. в городе Кульджа (Западный Китай, провинция Синьцзян) в семье служащего. Начальное образование он получает в Кульджинской татарской школе, затем обучается в русской гимназии этого же города. В 1955 г. семья Усмановых возвращается в СССР и обосновывается в Талды-Курганской области Казахстана. Здесь Миркасым около трех лет работает на различных предприятиях, одновременно обучаясь в вечерней средней школе. В 1958 г. М.Усманов приезжает в Казань, поступает на отделение татарского языка Казанского государственного университета. С третьего курса он учится на историческом отделении университета. В годы учебы в университете он активно включается в студенческую научно-исследовательскую работу, летом участвует в работе археологических и археографичесих экспедиций, в периодической печати публикуются его переводы небольших произведений. Юным татарским читателям он известен и как автор научно-популярных и приключенческих книг. После окончания университета в 1964–1967 гг. М.Усманов учится в аспирантуре, в 1968 г. защищает кандидатскую диссертацию на тему «Татарские нарративные источники XVII–XVIII вв. и их особенности»; а в 1981 г. – докторскую диссертацию «Жалованные акты Джучиева Улуса XIV–XVI вв.» Трудовая деятельность М.Усманова целиком связана с Казанским университетом. В 1967–1983 гг. он – преподаватель, доцент, профессор кафедры истории СССР, с 1983 г. – заведующий этой кафедрой; в 1985–1990 гг. – проректор университета, в 1989-2002 гг. – заведующий кафедрой истории татарского народа факультета татарской филологии, истории и восточных языков. С 1992 г. – действительный член Академии наук Татарстана. Основные научные направления исследований М.Усманова: изучение арабографических тюркоязычных письменных источников по истории и литературе тюркоязычных народов XIII–XX веков, археографические изыскания и исследования памятников письменности на татарском и других восточных языках. В его творческой деятельности большое место занимают также вопросы истории общественной мысли татарского народа и его литературы. В 1997–1999 гг. М.Усманов был президентом Общества востоковедов Российской Академии наук (РАН). Являлся членом Археографической комиссии РАН, член Союза писателей Татарстана (с 1970 г.), президентом фонда «Джиен» (с 1990 г.). В 1984 г. ему присвоено звание заслуженного деятеля науки Татарстана, в 2003 г. – заслуженного работника высшей школы РФ. Миркасым Абдулахатович Усманов умер 11 октября 2010 г. Укырга тәкъдим итәбез: Советуем прочитать: Госманов М. Үткәннән – киләчәккә: фәнни-публицистик мәкаләләр /М.Госманов. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1990. – 472 б. Госманов М. Каурый каләм эзеннән: археограф язмалары /М.Госманов. – Тулыл. 2 нче басма. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1994. – 464 б. Госманов М. Ябылмаган китап, яки чәчелгән орлыклар: Шәркый Төркестан турында тарихи очерклар /М.Госманов. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1996. – 206 б. Госманов М. Гасырдан – гасырга: мәкаләләр, әңгәмәләр, чыгышлар /М.Госманов. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2004. – 488 б. Усманов М. Татарские исторические источники XVII–XVIII вв. /М.Усманов. – Казань: Изд-во Казан. ун-та, 1972. – 223 с. Усманов М. Жалованные акты Джучиева Улуса XIV–XVI вв. /М.Усманов. – Казань: Изд-во Казан. ун-та, 1979. – 318 с. Усманов М. Заветная мечта Хусаина Фаизханова: повесть о жизни и деятельности /М.Усманов. – Казань: Татар. кн. изд-во, 1980. – 222 с. Усманов М. «История – это не просто наука…» /беседу вел Р.Юнус //Идель. – 1999. – № 4. – С. 26-33. Миркасыйм Госманов: биобиблиографик күрсәткеч /төз. Җ.С.Миңнуллин. – Казан: Милли китап, 2004. – 275 б. – («Татар әдипләре» сер.). Әдипләребез: биобиблиогр. белешмәлек: 2 томда: Т.1 /төз. Р.Н.Даутов, Р.Ф.Рахмани. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2009. – 751 б. – Миркасыйм Госманов. – Б. 409-412. Даутов Р. Балачак әдипләре: биобиблиогр. белешмәлек. 2 нче китап = Писатели нашего детства: биобиблиогр. справочник. Кн.2 /Р.Даутов. – Казан: Мәгариф, 2004. – 286 б. – Миркасыйм Госманов. – Б.73-86. Даутов Р.Н. Совет Татарстаны язучылары: биобиблиогр. белешмә /Р.Н.Даутов, Н.Б.Нуруллина. – Казан: Татар. кит. нәшр., 1986. – 639 б. – Миркасыйм Госманов. – Б.137-139. Вәлиев Р. Җанга уелган уйлар: күренекле шәхесләр белән әңгәмәләр /Р.Вәлиев. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. – 751 б. – Синдер татар кешесе… – Б. 122-145; Мәйдан. – 2003. – № 8. – Б. 101-103. Миңнуллин Җ. Күренекле галим, әдип, җәмәгать эшлеклесе /Җ.Миңнуллин //Казан утлары. – 2004. – № 5. – Б.151-155. Гыйләҗев И. Эш күрсәткән ирне ил онытмас /И.Гыйләҗев, Җ.Миңнуллин //Казан утлары. – 2009. – № 5. – Б. 98-101. Исламов Р. Фидаиларча яшәү үрнәге /Р.Исламов //Мәд. җомга. – 2011. – 11 февр. (№ 6). – Б.14-15. Миңнуллин Т. Сезгә өмет һәм ышаныч белән карыйбыз /Т.Миңнуллин // Мәд. җомга. – 2012. – 24 авг. (№ 34). – Б.18. 7 июнь Әхсән Фәтхетдинов 7 июня Ахсан Фатхутдинов 1939–2012 Тууына 75 ел 75 лет со дня рождения Рәссам, сынчы һәм монументаль бизәлеш рәссамы, агач сыннар ясау остасы Әхсән Сәрим улы Фәтхетдинов 1939 елның 7 июнендә Татарстанның Чирмешән районы Вагаповка бистәсендә туа. Мәктәпне тәмамлаганнан соң Камышлы педагогия училищесында укый, 1958–1961 елларда Совет Армиясе сафларында хезмәт итә. 1961–1966 елларда Ә.Фәтхетдинов Түбән Тагил педагогия институтының сәнгать-графика факультетында укый. Укуын тәмамлагач, институтның сынлы сәнгать кафедрасында ассистент булып эшли. 1969 елда РСФСР Сәнгать фонды Татарстан бүлегенең Түбән Кама участогына рәссам-бизәүче буларак эшкә урнашып, биредә 30 ел хезмәт итә. Әхсән Сәрим улы иҗат иткән әсәрләр Түбән Каманың үзенчәлекле символы булып торалар. Ул күп кенә объектларны, җәмәгать биналарын бизәкләп эшләүдә катнаша. Алар арасында – музыка училищесы, энергетика-төзелеш техникумы, «Бигеш» аэропорты, «Кама» кунакханәсе, атракционнар паркы, «Әкият» кафесы, балалар бакчалары бар. Ә.Фәтхетдиновның иҗаты уникаль (сирәк очрый торган) һәм үзенә бер төрле. Әсәрләрендәге төп темаларның берсе – Габдулла Тукай тормышы һәм иҗаты. Аның бик күп рәсемнәре һәм скульптур композицияләрендә шагыйрь, аның әсәрләре геройлары урын ала. Ә.Фәтхетдинов үзенең үзенчәлекле дөньясын булдырып, шуны татар мәдәниятенең табигый бер өлешенә әйләндерә. Агач, пластика һәм рәсем сәнгатенең башка өлкәләрендә иҗат ителгән хезмәтләрендә татар халкының бай мифологик мирасы һәм сынлы сәнгатьнең бүгенге чаралары уңышлы үрелә. Ә.Фәсхетдиновның әсәрләре белән Татарстан, Россия шәһәрләренең, чит илләрнең музейлары һәм күргәзмә залларында танышырга була. 1997 елда Түбән Камада рәссамның даими эшләүче күргәзмәсе ачыла. 1993 елда Ә.Фәтхетдинов, «Ияләр» сәнгать әсәрләре циклы өчен, Татарстанның Г.Тукай исемендәге Дәүләт премиясенә лаек була. 1987 елда аңа «ТАССРның сәнгать эшлеклесе», 2001 елда «Татарстан Республикасының халык рәссамы» дигән мактаулы исемнәр бирелә. Ә.С.Фәтхетдинов 2012 елның 15 июлендә вафат була. Живописец, монументалист, мастер резьбы по дереву Ахсан Саримович Фатхутдинов родился 7 июня 1939 г. в поселке Вагаповка Черемшанского района Татарстана. После окончания школы учится в Камышлинском педагогическом училище, в 1958–1961 гг. служит в рядах Советской Армии. В 1961–1966 гг. А.Фатхутдинов учится в художественно-графическом факультете Нижнетагильского педагогического института, после окончания работает ассистентом на кафедре изобразительного искусства этого института. В 1969 г. он поступает на работу художником-оформителем в Нижнекамский участок Татарстанского отделения Художественного фонда РСФСР, где проработает 30 лет. Ахсан Саримович создает произведения, которые становятся своеобразными символами Нижнекамска. Он принимает участие в художественном оформлении многих объектов, общественных зданий. Среди них – музыкальное училище, энергостроительный техникум, аэропорт «Бегишево», гостиница «Кама», парк аттракционов, кафе «Әкият», детские сады. Творчество А.Фатхутдинова уникально и самобытно. Основная тема его полотен – жизнь и творчество Г.Тукая. Образы поэта и героев его произведений присутствуют во многих живописных и скульптурных композициях. А.Фасхутдинов создает собственный оригинальный мир, который становится естественный частью татарской культуры. В его работах, созданных в области станковой живописи и деревянный пластики, удачно совмещаются богатое мифологическое наследие татарского народа и современные средства изобразительного искусства. Произведения А.С.Фасхутдинова представляются в музеях и выставочных залах городов Татарстана, России и за рубежом. В 1997 г. открывается постоянно действующая выставка художника в Нижнекамске. За цикл художественных произведений «Ияләр» («Обереги») в 1993 г. А.С.Фатхутдинов удостоен Государственной премии Татарстана им. Г.Тукая. Ему были присвоены почетные звания: в 1987 г. – «Заслуженный деятель искусств ТАССР», в 2001 г. – «Народный художник Республики Татарстан». А.С.Фатхутдинов умер 15 июля 2012 г. Укырга тәкъдим итәбез: Советуем прочитать: Фәтхетдинов Ә. Рәссам уйланулары: [шагыйрь Р.Фәйзуллинга язган хатлары] /Ә.Фәтхетдинов //Мәйдан. – 2003. – № 3. – Б. 92-98; № 4. – Б. 64-72. Фәтхетдинов Ә. Ияләр, табигать, вөҗдан һәм моң турында /әңгәмәдәш Ф.Җамалетдинова //Ватаным Татарстан. – 2007. – 4 авг. Вәлиев Р. Җанга уелган уйлар: күренекле шәхесләр белән әңгәмәләр /Р.Вәлиев. – Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. – 751 б. – Һәрнәрсәнең иясе бар. –Б. 515-524. Шаһиева Р. Мәңгелек белән очрашу /Р.Шаһиева //Казан утлары. – 2009. – № 6. – Б. 128-130. Фәйзуллин Р. Нарасый хаким /Р.Фәйзуллин //Мәдәни җомга. – 2009. – 26 июнь (№ 25). – Б. 15; Казан утлары. – 1999. – № 6. – Б. 145-149. Гайнетдинова Д. Рәссамның вөҗдан баганалары /Д.Гайнетдинова //Мәдәни җомга. – 2012. – 14 дек. (№ 50). – Б. 12. Фәизова Р. Ияләр иясе /Р.Фәизова //Шәһри Казан. – 2009. – 11 сент. Юнысова А. Ияләр иясе /А.Юнысова //Ватаным Татарстан. – 2002. – 18 дек. Нәккаш Н. Милли аһәңле рәссам /Н.Нәккаш //Шәһри Казан. – 1993. – 17 апр. Бакиров М. Без – табигать балалары /М.Бакиров //Ватаным Татарстан. – 1993. – 21 май. Миңнуллин Р. Сурәт иясе /Р.Миңнуллин //Татарстан. – 1999. – № 7. – Б.58-59. Ахсан Фатхутдинов: Живопись. Резьба по дереву. Деревянная скульптура = Әхсән Фәтхетдинов: Нәкыш. Агачны уеп ясау. Агач сыннар. = Akhsan Fatkhutdin: Painting. Wooden Carvings. Wooden Sculpture /сост. Т.Жаворонкова; авт. Р.Шагеева и др. – Казань: Рухият, 2002. – 219 с. – Текст на рус., татар. и англ. яз. Фатхутдинов А. Хозяин оберегов /беседу вел Р.Кашапов /Восточный экспресс. – 2002. – 6-12 дек. – С. 8. Фатхутдинов А. Прочные корни /А.Фатхутдинов //Веч. Казань. – 1989. – 26 дек. Аблаев Р. Бессмертные духи предков: анимистики Ахсана Фатхутдинова /Р.Аблаев //Казань. – 2002. – № 11-12. – С. 153-155. Кутуй Р. Ахсан Фатхутдинов /Р.Кутуй //Казань. – 2000. – № 7. – С. 131-136. Суздальцева Г. Обереги Ахсана Фатхутдинова /Г.Суздальцева //Респ. Татарстан. – 2011. – 29 апр. Шагеева Р. Фонограмма души в мифологическом театре /Р.Шагеева //Изв. Татарстана. – 1993. – 20 апр. Ахметшина А. Образы языческой мифологии в творчестве Ахсана Фатхутдинова /А.Ахметшина //Вестник НГПИ. – 2007. – № 10. – С. 29-32. Федорова Н. Мифосказы татарской деревни: [об открытии экспозиции «Мифосказы» в нац. худ. галерее «Хазина»] /Н.Федорова //Респ. Татарстан. – 2009. – 15 сент. Валеева Д. Еретик, вызывающий духов /Д.Валеева //Изв. Татарстана. – 1992. – 19 июня. Саттаров И. Обереги Ахсана Фатхутдинова /И.Саттаров //Сов. Татария. – 1993. – 15 апр. Страсти по язычеству //Респ. Татарстан. – 2000. – 15 янв. 22 июнь Һарун Вәли улы Йосыпов 22 июня Гарун Валеевич Юсупов 1914–1968 Тууына 100 ел 100 лет со дня рождения Тюрколог, этнограф, эпиграфика белгече Һарун Вәли улы Йосыпов 1914 елның 22 июнендә Казан шәһәрендә приказчик гаиләсендә туа. Мәктәпне тәмамлаганнан соң хезмәт юлын хисапчы, электромонтер булып башлый. Бер үк вакытта, 1936–1941 елларда, Казан университетының география факультетында укый. 1942–1945 елларда Һ.В.Йосыпов Ватанны саклый – Воронеж, Сталинград янында, Курск дугасында барган иң авыр сугышларда катнаша. 1946–1949 елларда ул Казан университетының этнография музее мөдире була. Аның музей тарихы, И.М.Симоновның этнографик күзәтүләре һ.б. турында язган беренче фәнни мәкаләләре шушы чорга туры килә. Ул вакытта ук Һ.В.Йосыпов үзенең төп фәнни юнәлеше булган болгар-татар эпиграфикасын өйрәнә башлый. Гарәп палеографиясен генә түгел, татар халкы телен, көнкүрешен һәм мәдәниятен бик яхшы белүе аңа кыска вакытта (1948–1952 елларда СССР ФАнең Казан филиалында аспирант була) борынгы болгар-татар ташъязмаларын уку осталыгына ия булырга мөмкинлек бирә. Бу турыда аның 1951–1956 елларда «Эпиграфика Востока» җыентыгында басылган, XIV–XVI йөзләрдәге болгар-татар эпиграфик ядкәрләрен классификацияләгән, язуларын укып тасвирлаган һәм фәнни аңлаткан (ачыклап биргән) мәкаләләре күрсәтә. Һ.В.Йосыпов аспирантураны тәмамлап, «XIII–XVII гасыр болгар-татар эпиграфик һәйкәлләре (кабер ташъязмалары) (казан татарларының килеп чыгуына карата)» = («Булгаро-татарские эпиграфические памятники XIII–XVII вв. (к вопросу о происхождении казанских татар») дигән темага кандидатлык диссертациясен уңышлы яклаганнан соң, 1952–1958 елларда СССР ФАнең Башкортстан филиалы Тарих, тел һәм әдәбият институтында археологик группа оештыра һәм Башкортстанда археологик тикшеренүләрне җитәкли. 1958–1968 елларда Һарун Вәли улы СССР ФАнең Казан филиалы Тел, әдәбият һәм тарих институтында эшли. 1960 елда «Болгар-татар эпиграфикасына кереш» («Введение в булгаро-татарскую эпиграфику») дигән монографиясен бастыра. Бу хезмәтендә ул Идел буе һәм Урал алдының 200 дән артык эпиграфика ядкәрләренең беренче фәнни җыелмасын төзи һәм аларны җентекләп классификацияли. Һ.В.Йосыпов болгар-татар эпиграфик истәлекләрен эзләүне һәм өйрәнүләрен дәвам итә. Дистәдән артык экспедицияләрендә ул XIII–XVI гасырга караган 600 гә якын кабер ташъязмаларын таба һәм терки. Бер үк вакытта галим этнография өлкәсендә дә эшли. Аның татар халкының рухи мәдәниятенә караган тикшеренүләре аеруча әһәмиятле. Һарун Вәли улы Йосыпов 1968 елның 2 июнендә Казанда вафат була. 1994 елда, вафатыннан соң, Һ.В.Йосыпов «Татарстан Республикасының археология картасы»н эшләүгә һәм төзүгә керткән хезмәте өчен Татарстанның Дәүләт премиясенә лаек була. Тюрколог, этнограф, эпиграфист Гарун Валеевич Юсупов родился 22 июня 1914 г. в г. Казани в семье приказчика. После окончания школы он начинает свой трудовой путь – работает счетоводом, электромонтером и одновременно с 1936 по 1941 г. учится на географическом факультете Казанского университета. В 1942–1945 гг. Г.В.Юсупов защищает Родину, участвуя в самых тяжелых военных действиях – обороне Воронежа, Сталинградской битве, на Курской дуге и др. В 1946–1949 гг. он заведует этнографическим музеем Казанского университета. К этому периоду относятся первые его статьи – по истории музея, об этнографических наблюдениях И.М.Симонова и др. Тогда же начинает формироваться и его основное научное направление – изучение булгаро-татарской эпиграфики. Прекрасное знание не только арабской палеографии, но и языка, быта и культуры татарского народа позволяют ему за короткое время (в 1948–1952 гг. был аспирантом Казанского филиала АН СССР) овладеть искусством чтения древних булгаро-татарских эпитафий. Об этом свидетельствуют появившиеся в 1951–1956 гг. на страницах «Эпиграфики Востока» статьи, посвященные классификации, дешифровке и научной интерпретации булгаро-татарских эпиграфических памятников XIV–XVI вв. После окончания аспирантуры и успешной защиты кандидатской диссертации на тему «Булгаро-татарские эпиграфические памятники XIII–XVII вв. (к вопросу о происхождении казанских татар)» Г.В Юсупов в 1952–1958 гг. создает в Институте истории, языка и литературы Башкирского филиала АН СССР археологическую группу и возглавляет археологические исследования в Башкортостане. В 1958–1968 гг. Г.В.Юсупов работает в Институте языка, литературы и истории Казанского филиала АН СССР. В 1960 г. он публикует монографию «Введение в булгаро-татарскую эпиграфику», представляющую собой не только первый научный свод более чем 200 эпиграфических памятников Поволжья и Приуралья, но и первую их детальную классификацию. В последующем Г.В.Юсупов продолжает усиленные поиски и изучение булгаро-татарских эпиграфических памятников. Совершив более десятка эпиграфических экспедиций он выявляет до 600 эпитафий XIII–XVI вв. Занятия эпиграфикой сочетались у ученого в то же время с этнографическими работами. Особенно важное значение имеют его исследования в области духовной культуры татарского народа. Гарун Валеевич Юсупов умер 2 июня 1968 г. в Казани. В 1994 г., после смерти, Г.В.Юсупов за вклад в работу и составление «Археологической карты Республики Татарстан» удостоен Государственной премии Татарстана. Укырга тәкъдим итәбез: Советуем прочитать: Юсупов Г.В. Введение в булгаро-татарскую эпиграфику /Г.В.Юсупов; [отв. ред. М.Х.Гайнуллин]. – АН СССР. Казан. фил. – М., Л.: АН СССР, 1960. – 330 с.: ил. Юсупов Г.В. Булгаро-татарская эпиграфика и топонимика, как источник исследования этногенеза казанских татар /Г.В.Юсупов //Вопросы этногенеза тюркоязычных народов Среднего Поволжья /АН СССР, ИЯЛИ им. Г.Ибрагимова. – Казань, 1971. – С. 217-238. Юсупов Г. Эпиграфические памятники Атнинского района Республики Татарстан /Г.Юсупов; авт. введения и примеч. М.Ахметзянов //Татарская археология. – 2005. – № 2. – С. 71-87. |
Похожие:
 | Об утверждении Перечня должностей государственной гражданской службы аппарата Министерства финансов Республики Татарстан и Департамента... |  | Об утверждении Правил проведения проверки инвестиционных проектов на предмет эффективности использования средств бюджета Республики... |
| В соответствии с Законом Республики Татарстан от 14 октября 2010 г. №70-зрт «О внесении изменений в Закон Республики Татарстан «О... | | В соответствии с Указом Президента Республики Татарстан от 28. 04. 2005 n уп-147 "О структуре исполнительных органов государственной... |
| Премьер-министра Республики Татарстан – министра экономики и промышленности Республики Татарстан Б. П. Павлова на заседании Кабинета... | | Бюджет на 2013 год и плановый период 2014-2015 годов внесен Президентом Республики Татарстан на рассмотрение Государственного Совета... |
| Республики Татарстан, органы местного самоуправления Республики Татарстан (по согласованию), государственные автономные учреждения... | | |
| В целях создания условий для гармоничного развития экономики Республики Татарстан и обеспечения роста уровня жизни населения Республики... | | Основателя и Президента Всемирного экономического форума профессора г-на Клауса Шваба в Республику Татарстан |